شورای بینالمللی بناها و محوطههای تاریخی (ایکوموس)
میراث فرهنگی در خطر دانشگاه آکسفورد در گلوبال ساوث هاب (EGHGS) برای عرضۀ مقالات فراخوان میدهد. مقالاتی که سخنرانان در کنفرانس برخط ارائه دهند در کتابی به صورت دسترس باز چاپ خواهد شد. مقالات برتری که برای سخنرانی پذیرفته نشده باشند نیز ممکن است در آن کتاب به چاپ برسند.
«اطلاعرسانی تخریب میراث: شمشیری دو لبه؟» به طور جامع به ابعاد گوناگون گزارش تخریب میراث فرهنگی خواهد پرداخت.
کنفرانس به صورت برخط در ۱۵ نوامبر ۲۰۲۳ (۲۴ آبان ۱۴۰۲) برگزار خواهد شد.
موضوعات سمینار:
چه کسی مالک میراث فرهنگی است و ارزش آن را میداند؟
میراث فرهنگی بهمثابه حقوق بشر
اطلاعرسانی از طریق رسانهها و تخریب میراث
موعد نهایی دریافت مقالهها: ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۳ (۱۹ شهریور ۱۴۰۲) برای اطلاعات بیشتر: https://b2n.ir/x83411
مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران یاد و نام استاد، پژوهشگر، و مدیر فقید، شادروان دکتر باقر آیتاللهزادۀ شیرازی (۱۳۱۵ ـ ۱۳۸۶) را در شانزدهمین سالگرد درگذشت او گرامی میدارد. بدین مناسبت، سرمقالههای او را بهصورت متن در وبگاه مؤسسه قرار دادهایم تا همۀ علاقهمندان، مخصوصاً نسلهای جوانتر معماران، شهرسازان، مرمتگران، باستانشناسان، و دیگر کسانی که به کوشش در راه تعالی فرهنگ و میراث فرهنگی ایران علاقهمندند، بتوانند با اندیشهها و دغدغههای او آشنا شوند.
همۀ سرمقالههای مجلۀ اثر در طول ۲۷ سال که دکتر شیرازی مدیر مسئول آن بودند، به قلم ایشان نوشته شده است، به جز شمارۀ اول که ایشان از زندهیاد استاد پیرنیا خواستهاند سرمقاله بنویسند. این سرمقالهها حاوی نکاتی ارزشمند در لایههای گوناگون نسبت به شرایط جامعه در سطح کشور و جهان در پیوند با میراث فرهنگی ایرانزمین است که میتواند روشنگر منظومۀ فکری و دیدگاه استاد باشد.
سرمقالههای مجلۀ اثر همچنین میتواند روشنگر بخشی از مهمترین فرازهای تاریخ حفاظت از میراث فرهنگی ایران در طول سه دهه باشد. مطالعۀ عمیق آنها همچون چراغی روشنگر خواهد بود برای هرگونه اقدام مؤثر در امروز و آینده برای شناخت و حفاظت و معرفی میراث فرهنگی ایران. به پشتوانۀ آنها میتوان از خطرات و مخاطرات این راه و عوامل بازدارنده آگاه شد و همچنین منابع سرشار موجود را شناخت و راه دستیابی به آنها را فراگرفت و امیدوار و عاشق شد.
سرمقالههای مذکور در صفحۀ مخصوص استاد شیرازی در بخش «یاران جاویدان» قرار دارد که برای معرفی جامعتر اعضای فقید مؤسسه که از خادمین برگزیده به میراث فرهنگی بودهاند در این مناسبت و برای گرامیداشت دکتر باقر آیتاللهزاده شیرازی ایجاد شده است. فعلاً در این صفحه به جز استاد شیرازی، زندهیادان مهندس مهریار و دکتر شهریار عدل که از یاران نزدیک ایشان بودند، نیز معرفی شدهاند و بهتدریج آن را کاملتر خواهیم کرد.
صفحۀ «یاران جاویدان» در بخش «دربارۀ ما» قرار دارد و نشانی آن در وبگاه ایکوموس ایران چنین است: www.iranicomos.ir/etrtnals
بر روان پاک استاد دکتر باقر آیتاللهزاده شیرازی درود میفرستیم. مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران ۲۸ تیر ۱۴۰۲
دومین جلسۀ گروه تخصصی نگارش، ترجمه، پژوهش و گردآوری اطلاعات مکتوب در روز چهارشنبه، ۲۵ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۶.۰۰ در دفتر مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران تشکیل شد. در این جلسه که با شرکت ۲۷ نفر از اعضا به صورت حضوری و برخط برگزار شد، ابتدا خانم دکتر شکری، رئیس گروه تخصصی، با تشکر از اعضای حاضر و برخط ضمن یادآوری برنامۀ جلسه پیشین که از اعضای گروه تخصصی درخواستی شده بود، دستور جلسه را اعلام فرمودند. در بخش نخست به تقسیم اعضا در سه حوزۀ انتخابی نگارش، ترجمه، و پژوهش و گردآوری اطلاعات مکتوب پرداخته شد. در این بخش دوستان بر اساس مرامنامۀ مصوب، بهمنظور تشکیل زیرگروههای فعال با علائق مشترک، حوزۀ کلی فعالیت خود را اعلام نمودند. از اعضای شرکت کننده ۲۳ نفر پژوهش و گردآوری اطلاعات مکتوب، ۱۰ نفر نگارش و ۵ نفر ترجمه را بهعنوان حوزۀ انتخابی خود اعلام کردند. این بخش با پیشنهاد جناب آقای دکتر چگینی، معاون مؤسسه، مبنی بر ارائۀ پیشنهادها و نظرات حاضران در مورد حوزۀ منتخب خود و چگونگی همکاری با گروه تخصصی و زیر گروههای فعال دیگر در جلسه آتی، به پایان رسید و مقرر شد که در جلسۀ بعدی در این باره گفتگو شود و اعضا نحوۀ همکاری خود را با گروه تخصصی اعلام بفرمایند. سپس طبق برنامۀ مقرر شده در جلسه پیشین به بررسی آثار رسیده در زمینۀ «بیان ارزشهای میراث فرهنگی برای عموم» پرداخته شد. در این بخش سرکار خانمها دکتر شکری، مهندس دبیری، مهندس جنتی صفت، و حاجیزاده به بیان و ارائۀ کار خود پرداختند. در این بخش اعضا دربارۀ آثار رسیده به بحث، گفتگو، و همفکری پرداختند. ویژگی خاص این بخش تفاوت در نوع نگرش به آثار و بررسی ارزشهای آن بود و در پایان این بخش بهدلیل گستردگی موضوع مقرر گردید در جلسه آتی این بحث ادامه یابد. در پایان طبق دستور جلسه سه برنامۀ دیگر این جلسه، اطلاع راجع به یک اصلاح جزئی در مرامنامه و گفتوگو و همفکری راجع به نام گروه تخصصی و گزارشی از انجام کار سرمقالات زندهیاد دکتر شیرازی به دلیل عدمحضور آقایان دکتر مهدی حجت و دکتر محمدرضا رحیمزاده و اتمام وقت به جلسۀ آتی موکول گردید.
دکتر مهدی حجت، رئیس مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران، در پاسخ به خبرنگار که دربارۀ انتقال دستخط امام رضا (ع) از مسجد جامع ساوه به تهران از ایشان سؤال کردند، پاسخ دادند: «در موضوع انتقال دستخط امام رضا(ع) از مسجد جامع ساوه به تهران حفاظت فیزیکی از دستخط و نه حفاظت فرهنگی یک اثر تاریخی مدنظر بوده است.» ایشان توضیح دادند که: «تمام اجزای هویتبخش اثر تاریخی به یکدیگر وابستهاند و هویت آن را تعریف میکنند. دستخط مبارک امام رضا (ع) بیانگر آن است که ایشان از ساوه عبور کردهاند و مسجد در زمان حیات ایشان وجود داشته و امام هشتم مسجد را قابل دانستهاند و دستخط مبارک خود را در آن قرار دادهاند. بنابر این هویت مسجد جامع ساوه با وجود دستخط امام رضا (ع) معنا مییابد.»
ایکوموس (شورای بینالمللی بناها و محوطههای تاریخی)
وبینار مشترک ایکوموس اندونزی و ایکوموس مالزی دربارۀ مفاهیم کلیدی منشور بینالمللی توریسم فرهنگی ایکوموس و کاربردهای اجرایی آن سخنرانان فیصل عبد رحمان (معاون ایکوموس مالزی) و ایوان آنتونی س. هنارس (دبیر کمیتۀ توریسم فرهنگی ایکوموس بینالمللی) دربارۀ پیشینۀ این منشور صحبت خواهند کرد و از استعدادهای آن برای کاربست در منطقۀ آسیا-اقیانوسیه خواهند گفت.
زمان: ۱۲ اوت، ۲۰۲۳، ساعت ۱۴ به وقت اندونزی (۲۱ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۸:۳۰ به وقت تهران)
یونسکو بانکوک جوانان بومی به مثابه نمایندگان تغییر به سوی خودباوری
اگر به جوانان بومی توانایی مستند کردن روایتها، سنتها، و میراث جاری جوامعشان را بدهیم چه خواهد شد؟ برای اطلاع بیشتر در این زمینه به رویداد زیر که برای گرامیداشت روز جهانی مردم بومی جهان برنامهریزی شده است، بپیوندید:
زمان:۹ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۷ به وقت بانکوک (GMT+7) (۱۸ مرداد ۱۴۰۲) برای اطلاعات بیشتر و ثبت نام: https://b2n.ir/a27115
در روز دوشنبه ۱۶ مرداد ۱۴۰۲ با حضور دکتر علی دارابی، قائممقام وزیر و معاون میراث فرهنگی، همراه با جمعی از مدیران و مسئولان وزارت در دفتر مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران، نخستین توافقنامۀ همکاری میان مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران و وزارت میراث فرهنگی برای تقویت و ارتقای حفاظت از میراث فرهنگی کشور و تحقق اهداف مشترک آموزشی و ترویجی به امضای دکتر مهدی حجت و دکتر علی دارابی رسید.
همافزایی و همکاری بهمنظور تعمیق، توسعه، و ترویج حفاظت از بناها، محوطهها، و بافتهای تاریخی، موضوع این توافقنامه است و اهدافی همچون «توسعۀ شناخت ارزشهای ملموس و ناملموس میراث فرهنگی؛ توسعۀ کمی و کیفی دانشبنیان حفاظت از بناها، محوطهها، و بافتهای تاریخی؛ بسترسازی توسعۀ سواد حفاظت از میراث فرهنگی از طریق: ترویج مفاهیم، خوانش و روایتگری صحیح از رویدادها، حکمتها و دانش ملی و سنتی سرزمینی، و بهرهگیری از تجارب و توانمندی کنشگران، حرفهمندان و پژوهشگران در رهیافت و آیندهپژوهی، امورفنی و حقوقی حفاظت، حمایت، مرمت و احیای بناها، محوطهها، و بافتهای تاریخی» را دنبال میکند.
دکتر علی دارابی پیش از امضای این توافقنامه گفت: بهرهگیری از توان علمی و تجربی مؤسسه ایکوموس (شورای بینالمللی بناها و محوطههای تاریخی) در برنامهریزی و برگزاری سمینارهای مشترک، کارگاهها، نشستهای موضوعی، بازدیدهای میدانی علمیـآموزشی و … از جمله اهداف معاونت میراث فرهنگی در این توافقنامه است.
دکتر مهدی حجت نیز بر لزوم معرفی و تبیین جایگاه میراث فرهنگی نزد افکار عمومی تأکید و ابراز امیدواری کرد که با امضای این توافقنامه، همکاری متقابل در بهرهگیری از خردجمعی و توسعۀ تسهیلگری و حمایت دانشی و فنی از پروژههای حفاظت و مرمت بناها، محوطهها، و بافتهای تاریخی انجام گیرد.
مدت این توافقنامه سه سال است که با توافق طرفین قابل تداوم خواهد بود.
نخستین جلسۀ گروه تخصصی «فعالیت سمعی و بصری» و «رفع نیازهای نرمافزاری» در سال ۱۴۰۲ طبق برنامه در روز دوشنبه ۱۶ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۶-۱۸ در محل دفتر مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران برگزار شد. در این جلسه ابتدا دکتر مهدی حجت با طرح مقدمهای دربارۀ ماهیت و اهداف گروههای تخصصی پیشنهاد کردند که مرامنامه و شرح وظایف گروه تخصصی تدوین شود. در ادامه توضیح دادند که این گروه تخصصی که از تلفیق گروههای فعالیتهای سمعی و بصری و رفع نیازهای نرمافزاری پدید آمده است، بهعنوان اتاق فکری در ایجاد انگیزه برای شعلهور شدن آتش عشق به میراث فرهنگی بهواسطۀ فعالیتهای رسانهای میتواند عمل کند. ایشان همچنین تأکید کردند که قرار نیست در این گروه کار تولید فیلم و مدیا انجام شود بلکه قرار است به راهکارهایی برسیم که تولیدکنندگان محصولات سمعی و بصری «میراث فرهنگی» را بهعنوان موضوع کار خود انتخاب کنند. در ادامه جلسه حاضران به معرفی خود و دیدگاههای خود در خصوص گروه تخصصی پرداختند. در این گفتوگو دربارۀ اهمیت رسانه و تأثیر آن بر عملکرد مدیران، مخصوصاً تأثیر رسانه در جهت ثبت بافت تاریخی شیراز صحبت شد. در ادامه پژمان مظاهریپور، عضو هیئت مدیرۀ ایکوموس ایران، به عملکردهایی که این گروه تخصصی میتواند داشته باشد، پرداخت و مقایسهای بین مجموعۀ کارهای محیط زیست با میراث فرهنگی انجام داد. او تأکید کرد که مجموعۀ کار رسانه دربارۀ محیط زیست بعد از چندین سال باعث حساس شدن مردم نسبت به چالشهای زیستمحیطی شده اما در حوزۀ میراث فرهنگی کاری مشابه صورت نگرفته که منجر به ایجاد حساسیت مشابه در مردم بشود. سپس دکتر چگینی در خصوص اهمیت کار رسانه و تأثیرگذاری آن صحبت کردند و جناب آقای گلشن نیز بر امر بسترسازی مناسب برای فعالیتهای رسانهای تأکید کردند. در ادامه دکتر کلانتری فیلمی را که از تخریب بافت تاریخی تهران به مدت دوازده دقیقه تهیه شده بود به نمایش گذاشتند و پس از آن حاضران به نقد و بررسی فیلم پرداختند. مقرر شد که جلسات بعدی گروه تخصصی به طور منظم، هر دو هفته یکبار، برگزار شود. جلسۀ بعدی این گروه تخصصی در تاریخ ۳۰ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۶-۱۸ در دفتر مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران برگزار خواهد شد.
گروه تخصصی «فعالیت سمعی و بصری» و «رفع نیازهای نرمافزاری» با خوشحالی از اعلام خبر امکان تداوم فعالیتهای خود و با امید به پشتیبانی و همراهی صمیمانه و گرم یکایک اعضا در دستیابی به اهداف تأسیس گروه تخصصی؛ به اطلاع میرساند که پس از برنامهریزی در هیئت مدیرۀ ایکوموس ایران، نخستین جلسۀ گروه تخصصی «فعالیت سمعی و بصری» و «رفع نیازهای نرمافزاری» در سال ۱۴۰۲ در روز دوشنبه ۱۶ مرداد، ساعت ۱۶ تا ۱۸ در دفتر مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران برگزار خواهد شد. برای عزیزانی که خارج از تهران هستند، امکان حضور مجازی از طریق گوگلمیت فراهم خواهد بود که نشانی آن متعاقباً از طریق پیامک به ایشان ارسال خواهد شد.
به اطلاع کلیۀ اعضای گروه تخصصی نگارش، ترجمه، و پژوهش و گردآوری اطلاعات مکتوب میرسانیم که مرامنامۀ مصوب در جلسۀ ۲۸ تیر ۱۴۰۲ در صفحۀ این گروه تخصصی در وبگاه مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران به نشانی زیر منتشر شده است: www.iranicomos.ir/wtr-pg و همچنین از نشانی زیر به صورت فایل پیدیاف قابل دریافت است: b2n.ir/j55165 از اعضای محترم تقاضا میکنیم که این مرامنامه را پیش از جلسۀ آیندۀ گروه تخصصی در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۴۰۲ مطالعه فرمایند.