کمیتۀ علمی معماری بومی ایکوموس ایران
ICOMOS IRAN Scientific Committee on Vernacular Architecture
(CIAV - IRAN)
سیاوش صابری کاخکی
افسانه جبرئیلزاده کارگر
مهسا عباسی گراوند
امیر علیوند
مریم اختیاری
پیمان سلیمانی روزبهانی
سارا اشتری ماجلان
بیانیۀ تأسیس
هدف از تشکیل این کمیته ارتقاء آگاهی عمومی از طریق به اشتراکگذاری دانش و فهم نسل حاضر و علاقهمندان در مورد چیستی معماری بومی، چرایی ارزشمندی آن، چگونگی حفاظت از این میراث و بهرهگیری از آن در متن زندگی حال و آینده است. از آنجاییکه معماری بومی از سایر جنبههای ملموس و غیرملموس فرهنگ بومی از قبیل شیوه زندگی، آداب و رسوم، زبان و گویش، صنایعدستی، خوراک و … جدا نبوده، پرداختن به این مظاهر نیز مشروط به تبیین رابطه آن با معماری، مورد نظر این کمیته است. انتخاب «مخاطبین عام» بهعنوان جامعه هدف، مبتنی بر این باور است که تنها راه حفاظت واقعی و همهجانبه از این میراث، احیاء و تقویت باور ارزشمندی آن بین عموم مردم بهعنوان صاحبان اصلی آن است. بدین جهت با امید به تحقق تکالیف دستگاههای پژوهشی و آموزشی در گسترش مرزهای دانش و انجام پژوهشهای مربوط با این موضوع و نیز انجام وظایف و تکالیف قانونی و حاکمیتی نهادهای حاکمیت در حفظ و حراست از آنها، این کمیته بنا دارد بهعنوان بخشی علمی از موسسه فرهنگی با بهکارگیری انواع شیوههای آگاهیبخشی عمومی، در جهت تمرکز بر تبیین ارزشهای فرهنگ بومی و نیز اهمیت احیاء جنبههای فراموش شده آن، به اقدامات پایهای مانند کمک به ایجاد جریان فرهنگی با برنامهریزی گام بهگام و بلندمدت معطوف گردد.
شایان ذکر است این کمیته در چهارچوب اهداف برشمرده از فعالیت عموم پژوهشگران و کنشگران استقبال کرده و تلاش میکند در حد توان و امکانات، بستری جهت انواع فعالیتهای مرتبط با این حوزه فراهم آورد. در همین ارتباط کمیته معماری بومی ایکوموس ایران از تمامی علاقهمندان از اقشار مختلف، در زمینههای مختلف مرتبط دعوت به همکاری نموده و از ایدههای آنان استقبال مینماید.
گرایشهای کلی جهت همکاری با کمیتۀ علمی معماری بومی ایکوموس ایران
- گردآوری مطالعات انجام شده در حوزه حفاظت از ارزشها و مصادیق معماری بومی و تداوم معماری مبتنی بر بوم
- مستندسازی مصادیق معماری بومی (و گردآوری مستندسازیهای انجام شده)
- انجام امور ترویجی جهت تبیین و ترویج ویژگیهای بوم و معماری بومی (انجام برنامههای مشترک با دانشگاهها، نهادهای محلی و…)
- تدوین شاخصهها و معیارهای اختصاصی (بوم)، از شناسایی تا نگهداری (و تداوم)
- تبیین رابطه متقابل معماری و بوم (در ابعاد ملموس و ناملموس)
- شناسایی صاحبنظران، استادکاران و هنرمندان مرتبط با معماری بومی
- ایجاد سامانه مجازی-مدیریت شبکههای اجتماعی-سامانههای بانکهای اطلاعاتی معماری بومی
- دیدهبانی و رصد آسیبهای وارده به ارزشهای بومی
تماس با کمیته
علاقهمندان و داوطلبان همکاری میتوانند از طریق ایمیل زیر از نحوه همکاری و عضویت در کمیته مطلع گردند:
عضویت
عضویت در کمیته داوطلبانه است و مزید آگاهی، از آنجا که ایکوموس نهادی مردمی و فاقد انتفاع مالی است، علاقه مندان به همکاری در این کمیته باید میزان امکانات و ظرفیتهای فردی خود را به جهت مشارکت در این فرایند داوطلبانه سنجیده و به میدان عمل آورند و بر این اساس هم درخواست عضویت نمایند. در حال حاضر هیچ گونه محدودیت ویژه ای (به جز الزامات قانونی ایکوموس) برای همکاری وجود ندارد و انتظار است در صورت اعلام داوطلبی و پذیرش عضویت، عضو مشارکت لازم برای تحقق برنامه های ایکوموس را با رویکردی که در اعلان تشکیل کمیته بیان شده و نیز روحیه کار در نهادهای فرهنگی- مردمی داشته باشد داوطلبان علاقمند به عضویت در کمیته می بایدپس از تکمیل فرم عضویت آن راهمراه با نامه درخواست عضویت (جهت اطلاعات اولیه و بهره گیری از توان داوطلب) به کمیته ارسال نمایند . کمیته از اطلاع رسانی شما برای جلب مشارکت دیگر داوطلبان و علاقه مندان پیشاپیش قدردان است. اطلاعات تکمیلی در خصوص نحوه همکاری با کمیته متعاقبا اعلام خواهد شد.
پروژهها، برنامهها، و رویدادهای مهم اخیر
- ایجاد بانک اطلاعاتی داوطلبان و علاقهمندان به عضویت در کمیته
- اخذ نظرات اعضا در مورد ساختار و نظام کمیته و تصویب ساختار اصلی
- برنامهریزی جهت انجام امور ترویجی و برگزاری کارگاههای آموزشی و نشستهای محلی مرتبط با معماری بومی
- انتشار گاهنامه
- همکاری در کارگاهها ونشستهای تخصصی
* فعالیتها بیشتر براساس میزان استقبال و همکاری افراد داوطلب قابل انجام است.
انتشارات کمیته
انتشار گاهنامۀ کمیتۀ معماری بومی ایکوموس ایران از بهار ۱۳۹۸ بهعنوان یکی از معدود نشریات تخصصی در زمینۀ معماری بومی ایران آغاز شد و همچنان ادامه دارد.
منابع مطالعاتی معماری بومی
با اهتمام اعضا و همکاران کمیتۀ علمی معماری بومی، فهرست ۱۵۷۹ عنوان منبع مرتبط با این موضوع برای استفادۀ رایگان همۀ علاقهمندان تهیه و در سند پیوست زیر قرار داده شده است (تا تابستان سال ۱۴۰۱ خورشیدی). ضمن سپاس و قدردانی از تمام همکارانی که گشادهدستانه در این موضوع کمیته را یاری نمودهاند از عموم خوانندگان و بهرهبرداران درخواست داریم با تکمیل، اصلاح و بهبود آن و ارسال به نشانی (ایمیل) کمیته زمینۀ بهرهمندی بهتر دیگران را فراهم آورند.