رویدادها و اخبار
روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی ۲۰۲۵ – میراث در معرض خطر بلایا و درگیری‌ها: آمادگی و یادگیری از ۶۰ سال فعالیت ایکوموس
در مجمع عمومی ۲۰۲۳ در سیدنی، میراث تاب‌آور در برابر بلایا و درگیری – آمادگی، واکنش و بازیابی به‌عنوان موضوع برنامۀ علمی سه‌ساله ۲۰۲۴-۲۰۲۷ انتخاب شد. سال اول این طرح بر چگونگی آمادگی برای بلایای احتمالی، از طریق پیشگیری و کاهش خطرها، ارتقای تاب‌آوری، و همچنین آمادگی در شرایط درگیری‌هایی که منابع میراث ارزشمند ما را تهدید می‌کنند، متمرکز است.
در این زمینه، ممکن است در سال ۲۰۲۵ بپرسیم: چگونه اعضا و کمیته‌های ایکوموس می‌توانند برای این بلایا بهتر آماده شوند؟ چه نقشی می‌توانیم به‌صورت جمعی ایفا کنیم و برای تأثیرگذاری در آن کار به چه چیزی نیاز داریم؟
پس از گرامیداشت شصتمین سالگرد منشور ونیز در سال ۲۰۲۴، ایکوموس شصتمین سالگرد تأسیس خود را در سال ۲۰۲۵ گرامی خواهد داشت. دومین کنگرۀ معماران و متخصصان بناهای تاریخی، که در سال ۱۹۶۴ در ونیز برگزار شد، ۱۳ قطعنامه را به تصویب رساند که اولین آنها منشور بین‌المللی حفاظت و مرمت بناها و محوطه‌های تاریخی، که بیشتر به‌عنوان منشور ونیز شهرت یافته است، بود و دومین آنها، که توسط یونسکو پیشنهاد شد، ایجاد ایکوموس در سال ۱۹۶۵ بود.
روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی که هر سال در ۱۸ آوریل گرامی داشته می‌شود، فرصتی منحصربه‌فرد فراهم می‌کند برای افزایش آگاهی از سازمان ما و کارهایی که ما برای حفظ و حمایت از منابع فرهنگی با اهمیت جهانی در معرض تهدید بحران‌ها و درگیری‌ها فزاینده می‌کنیم. بنابراین، برنامه‌های گرامیداشت روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی ۲۰۲۵ بر ۶۰ سال فعالیت ایکوموس در رابطه با حفاظت از میراث در معرض خطر بلایا و درگیری‌ها تمرکز خواهد کرد و همچنین بر هدف‌های آیندۀ آن در پیشگیری، کاهش، آمادگی، واکنش اضطراری، و بازیابی که می‌توانیم برای حفاظت از میراث در مواقع بحران انجام دهیم. فعالیت‌های روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی ۲۰۲۵ و به رسمیت شناختن کار ما در ۶۰ سال گذشته با سمپوزیوم مجمع عمومی سالانۀ ایکوموس (نپال، ۱۳-۱۹ اکتبر ۲۰۲۵ / ۲۱-۲۷ مهر ۱۴۰۴) به پایان می رسد.
در حالی که ایکوموس موضوع میراث در معرض تهدید بلایا و درگیری‌ها: آمادگی و یادگیری از ۶۰ سال فعالیت ایکوموس، را گرامی می‌دارد، سایر سازمان‌ها، مؤسسه‌ها، و سازمان‌های غیردولتی نیز دعوت می شوند تا به روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی تحت موضوع کلی میراث تاب‌آور در برابر بلایا و درگیری‌ها، توجه کنند و تجربه‌ها، رویدادها، انتشارات، و نتایج مباحث خود را با اعضای ایکوموس و دبیرخانه در میان بگذارند. این همکاری به افزایش آگاهی و شناسایی طیف گسترده‌ای از شیوه‌های علمی و سنتی در سرتاسر جهان که به امر حفاظت از میراث در شرایط حاد و غیر معمول می‌پردازند، کمک می‌کند.
همکاری کنید!
از اعضای ایکوموس و متخصصان میراث فرهنگی درخواست می‌شود (۱) پیامدهای بالقوۀ درگیری و بلایا بر منابع میراثی را در نظر بگیرند، (۲) بررسی کنند که تاب‌آوری در مواجهه با آن پیامدها چگونه می‌تواند باشد، (۳) و از منظر ملی یا علمی شما برای آمادگی چه می‌توان کرد. این شامل بررسی اقدامات قبلی کمیته‌های ایکوموس از سال ۱۹۶۵ است؛ و نیز اقدامات آتی که اعضای ایکوموس و دیگران در جوامع ما می توانند برای حفاظت از میراث در برابر بلایا و درگیری‌ها در نظر بگیرند.
برخی از فعالیت‌ها می‌تواند شامل تهیۀ فهرست، گرد‌آوری داده دربارۀ خسارت و تلفات و ارزیابی آسیب‌پذیری‌ها باشد؛ و نیز درک خطرها و ایجاد ظرفیت‌های مرتبط؛ همکاری میان ذی‌مدخلان؛ ارتباط میان سازمان‌های مرتبط در بخش میراث و مدیریت مخاطرۀ بلایا؛ دانش سنتی دربارۀ کاهش خطر بلایا و آمادگی؛ تهیۀ فهرست شیوه‌ها و نمونه‌های موفق در آمادگی.
از کمیته‌های ایکوموس خواسته می‌شود تا با در نظر گرفتن اقدامات ایکوموس در ۶۰ سال گذشته، رویدادهایی با موضوع آمادگی میراث تاب‌آور در مواجهه با درگیری‌ها و بلایا سازماندهی یا برای آنها همکاری کنند.
اعضا می‌توانند رویدادهای خود را با ارسال نامه به info@iranicomos.ir با ایکوموس ایران به اشتراک بگذارند.
فرمت‌های بالقوه برای مشارکت می‌تواند شامل موارد زیر باشد، اما محدود به آنها نیست:
- ویدئوهای (حداکثر) ۱ تا ۲ دقیقه‌ای از هر کمیتۀ ملی ایکوموس، کمیتۀ علمی بین‌المللی، کارگروه‌ها و اعضای منفرد، که رویکردهای محلی و منطقه‌ای را برای مراقبت از میراث پیش از درگیری‌ها و بلایا نشان می‌دهد. ویدئوها را می‌توانید از طریق ایمیل info@iranicomos.ir به ما برسانید. حتماً توضیح‌ها، نقل قول‌ها، و سایر نکات مهم را برای همراهی هر ویدیو و همچنین هشتگ درج کنید.
- ارسال عکس با عنوان و شرح برای توضیح رویکردهای فعلی حفاظت، تغییر روایت‌ها و اهداف برای آیندۀ میراث فرهنگی، برای انطباق با خواسته‌های فوری آمادگی در مواجهه با درگیری و فاجعه. در همۀ موارد، لطفاً مطمئن شوید که حقوق هر تصویری را که به‌اشتراک می‌گذارید، حفظ کنید.
- میزگرد مجازی، وبینار، و کارگاه پیشنهاد دهید و برگزار کنید تا شکاف‌های موجود در نظریه‌های کنونی و عملکرد حفاظت از میراث فرهنگی را در هنگام آماده‌سازی برای درگیری‌ها یا بلایا، درگیر کردن سازمان‌های دولتی، صنایع، و دعوت از سایر ذی‌مدخلان برای پیوستن، بررسی کنند.
رویدادها، فعالیت‌ها، و سایر اقدامات ممکن است در وبگاه ایکوموس، سکوهای رسانه‌های اجتماعی ایکوموس، و یا گزارش سالانۀ آن بررسی و به‌اشتراک گذاشته شود.
مشارکت فعال اعضا و کمیته‌ها در روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی فرصتی برای نشان دادن تأثیرگذاری معاصر ایکوموس و کار ارزشمند اعضای آن است.
هشتگ‌های مرتبط
#18April #ICOMOS #IDMS2025 #icomosIDMS2025 #HeritagePreparedness #HeritageResponse
سی و دو دومین جلسۀ گروه تخصصی کودکان و میراث برگزار شد
سی و دومین جلسۀ گروه تخصصی کودکان و میراث در روز یکشنبه، ۱۹ اسفند ۱۴۰۳، ساعت ۹:۰۰ با شرکت سیزده نفر از اعضا به‌صورت حضوری و برخط در دفتر مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران برگزار شد.
در آغاز، دکتر مهدی حجت، رئیس ایکوموس ایران، ضمن خوشامدگویی به اعضای گروه، به مرور مختصری بر هدف ایکوموس ایران پرداختند و در ادامه توضیحاتی را برای آگاهی اعضا دربارۀ موضوع ارائۀ مهندس مجید شالیزادگان با عنوان «طرح اولیۀ پیشنهاد هم‌افزایی، مشارکت و همکاری با موضوع: هویت ملی و حفظ و احیای میراث ملموس و ناملموس ایران فرهنگی» دادند.
ایشان با بیان این امر که هدف ایکوموس ایران، بیان ارزش‌های میراث فرهنگی به کودکان است، به موضوع «چگونه می‌توان مسئولان و متولیان امر کودک را به این دیدگاه (جهت) سوق داد؟» بحث را ادامه و سپس آقای شالیزادگان دربارۀ پیشنهادهای خود در باب این موضوع توضیحاتی بیان داشتند. سپس اعضای حاضر و برخط نیز دیدگاه‌هایشان را بیان کردند و به بحث و گفت‌وگو پرداختند.
برنامۀ دوم به ارائۀ دکتر روشنک حدادی، با موضوع «بررسی کتاب‌های درسی دورۀ دبستان از منظر توجه به میراث فرهنگی و مروری بر مواد درسی دورۀ دبستان کشور سوییس در این رابطه» اختصاص داشت. ایشان به معرفی کشور سوییس و نظام آموزشی آن، مقایسۀ برنامۀ آموزشی دورۀ دبستان در ایران و سوییس و مروری بر محتوای ضمنی کتاب‌های دبستان ایران از منظر توجه به میراث فرهنگی پرداختند و در پایان به این نکته اشاره کردند که گرچه کتب درسی دورۀ دبستان به موضوع میراث فرهنگی به‌صورت گاهی صریح پرداخته است، ولی متأسفانه نشان از وجود برنامه‌ای دال بر اهمیت موضوع و بالابردن سطح آگاهی دانش‌آموزان در مورد سرزمین ایران و ایجاد رابطۀ با آن و درک هویت ملی وجود ندارد. این ارائه مورد توجه و تشویق اعضا قرار گرفت. در ادامه دکتر مهدی حجت ضمن تقدیر از ایشان، بیان داشتند: این موضوعات علاوه بر افزایش آگاهی و نگرانی، می‌توانند زمینه‌ساز بحث‌ها و تحقیقات جلسات آتی این گروه تخصصی باشد و در نهایت می‌توان با همت عالی بر چگونگی تصحیح این موارد همت گمارد.
جلسۀ آتی این گروه تخصصی بعد از تعطیلات نوروز ۱۴۰۴ برگزار خواهد شد.
پیام تسلیت به‌مناسبت درگذشت مهندس ابوالفضل ودادی
به‌نام هستی‌بخش
مهندس ابوالفضل ودادی، مدیر کل اسبق میراث فرهنگی استان مازندران، به مینوی برین پیوست. زنده‌یاد مهندس ودادی کارشناس ارشد معماری از دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود. او کار حفاظت و مرمت بناهای تاریخی سرزمین‌مان را از دفتر فنی حفاظت و آثار باستانی آذربایجان آغاز کرد. پس از انقلاب با تشکیل ادارات کل میراث فرهنگی در استان‌ها، مسئولیت ادارۀ کل میراث فرهنگی مازندران به ایشان واگذار گردید.
مهندس ودادی به‌لحاظ حرفه‌ای شخصیتی فنی و مسئول در برنامه‌ریزی، مرمت، و احیای بناهای تاریخی بود، و در زمینۀ مدیریتی و انسانی با همکاران و زیردستان رفتاری صمیمانه و آموزگارانه داشت. کارشناسان زیادی در همکاری با او تربیت شدند. تعداد فراوانی از بناهای تاریخی استان مازندران در مدیریت مهندس ودادی به ثبت آثار ملی رسیدند و زیر چتر حفاظتی قرار گرفتند. همچنین تعداد زیادی از بناهای تاریخی استان با سرپرستی و مسئولیت ایشان مرمت و حفاظت شد.
مهندس ودادی در سال ۱۳۷۷ بازنشسته شد. پس از آن مدتی عضو شورای شهر بابلسر بود و همچنین ریاست نظام مهندسی استان مازندران را بر عهده داشت. مهندس ودادی در روز چهارشنبه، تاریخ ۱۵ اسفند ۱۴۰۳ پس از چند ماه تحمل بیماری درگذشت و روان پاکش به مینوی برین پیوست.
مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران، ضایعۀ درگذشت این متخصص برجسته و حفاظتگر مسئول بناها و محوطه‌های تاریخی کشورمان را به همسر ارجمند و فرزندان برومند ایشان و همکاران حفاظتگر میراث فرهنگی کشورمان تسلیت می‌گوید. از خداوند مهربان برای آن عزیز از دست‌رفته شادی روان و جوار حق و برای بازماندگان شکیبایی و تندرستی مسئلت دارد.
سی و چهارمین جلسۀ گروه تخصصی متن برگزار شد
سی و چهارمین جلسۀ گروه تخصصی متن در روز چهارشنبه، ۸ اسفند ۱۴۰۳، ساعت ۱۵:۰۰ با شرکت ۲۱ نفر از اعضا به‌صورت حضوری و برخط در دفتر مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران برگزار شد. جلسه با خوشامدگویی دکتر طاهره شکری، رئیس گروه تخصصی، به اعضا آغاز گردید. این جلسه به دومین سخنرانی از سلسله سخنرانی‌های تخصصی گروه متن اختصاص داشت. سخنران این جلسه دکتر مهدی حجت با موضوع «متن و میراث» مطالب خود را عرضه داشتند. متن این سخنرانی در آینده در اختیار علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت.
در این جلسه همچنین ویژه‌برنامه‌ای برای تقدیر از اعضای فعال مؤسسه برگزار گردید و هدیه‌ای که مزین به نشان ایکوموس بود، به تعدادی از اعضا اهدا شد.
جلسۀ بعدی این گروه تخصصی بعد از تعطیلات نوروز ۱۴۰۴ برگزار خواهد شد.
انتشار متن گفت‌وگوی مهندس حسین رایتی مقدم با نشریۀ مرمت
کمیتۀ علمی استادکاران و فناوری‌های کهن متن گفت‌وگوی مهندس حسین رایتی مقدم، رئیس کمیته، را با نشریۀ مرمت، از انتشارات پژوهشکدۀ میراث فرهنگی کشور، منتشر کرد. این گفت‌وگو در پاییز ۱۴۰۳ انجام شده است. کمیته از همکاری آقای دکتر حمید فدایی، سردبیر محترم نشریه برای اجازۀ انتشار این گفت‌وگو قدردانی می‌کند.
سی و یکمین جلسۀ گروه تخصصی کودکان و میراث برگزار شد
سی و یکمین جلسۀ گروه تخصصی کودکان و میراث در روز یکشنبه، ۶ اسفند ۱۴۰۳، ساعت ۹:۰۰ با شرکت هشت نفر از اعضا به‌صورت حضوری و برخط در دفتر مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران برگزار شد. جلسه با خوشامدگویی مهندس مونا علوی‌پور و اعلام دستور جلسه آغاز گردید.
در ادامه، مهندس هانیه دبیری، به عوامل مؤثر در آموزش مفاهیم میراث فرهنگی به کودکان پرداختند. ایشان در مورد رویکرد مناسب برای آموزش کودکان، راهکارهای مؤثر برای جذب کودکان به آثار تاریخی، تقسیم‌بندی آثار تاریخی بر اساس ویژگی‌های بصری، تقسیم‌بندی سنی کودکان و روش‌های انتقال مفاهیم میراث فرهنگی توضیحات مفصلی ارائه دادند. سپس یک نگارۀ ایرانی را بر اساس گروه سنی کودکان تحلیل نمودند. در ادامه به هوش چندگانۀ گاردنر و برنامۀ بازدید از موزه بر اساس نظریۀ هوش‌های چندگانۀ هاوارد گاردنر پرداختند. دکتر مهدی حجت ضمن تحسین و تقدیر از خانم دبیری، بیان داشتند: آثار بعد وسیعی را شامل می‌شود. از آثار موزه تا آثار تاریخی (بناهای تاریخی) و از آنجاکه کودکان با هم متفاوت هستند، نحوه و نوع مواجهۀ کودکان با آثار و نوع بیان ارزش‌های آثار به آنان متفاوت خواهد بود و برای بیان ارزش‌های آثار به کودکان لازم است به نوع تفاوت کودک و نحوۀ مواجهه با آن توجه شود. سپس دربارۀ این تفاوت‌ها و راه‌حل‌های آن توضیحاتی را بیان داشتند و اعضا در این باره به بحث و گفت‌وگو پرداختند. مقرر گردید اثری انتخاب و بر اساس تفاوت‌های کودکان و نوع مواجهه به بیان ارزش‌های اثر پرداخته شود.
جلسۀ آتی گروه تخصصی کودکان و میراث روز یکشنبه، ۱۹ اسفند ماه ۱۴۰۳، از ساعت ۹ تا ۱۱ برگزار خواهد شد.