دربارۀ ایکوموس جهانی
سازمان آموزشی، علمی، و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در راستای عمل به وظایف فرهنگی خود در زمینۀ صیانت از میراث فرهنگی، در سال ۱۹۶۴ در «دومین کنگرۀ معماران و متخصصان بناهای تاریخی» که در شهر ونیز ایتالیا برگزار و به انتشار یکی از مهمترین اسناد جهانی حفاظت از میراث فرهنگی به نام «منشور ونیز» منجر شد، نهادی غیردولتی را تحت عنوان «شورای بینالمللی بناها و محوطهها» (International Council on Monuments and Sites) بنیاد نهاد که اختصاراً ایکوموس (ICOMOS) نامیده میشود. ایکوموس تنها سازمان غیردولتی جهانی است که برای تحقق نظریهها و روششناسی و فنون حفاظت از میراث معماری و باستانشناختی تلاش میکند.
ایکوموس در سال جاری میلادی (۲۰۱۸) دارای ۱۰۵۴۶ عضو در ۱۵۱ کشور، ۲۷۱ کارمند ستادی، ۱۰۷ کمیتۀ ملی، و ۲۸ کمیتۀ علمی بینالمللی است و بدینسان شبکۀ بینالمللی گستردهای، متشکل از متخصصان رشتههای گوناگون مرتبط با صیانت از میراث فرهنگی پدید آورده است. یکی از نقاط قوت مهم ایکوموس، که تا پیش از تأسیس آن، دست کم در این مقیاس تحقق نیافته بود، امکان تعامل میان تخصصهای گوناگون (معماری، باستانشناسی، تاریخ هنر، جغرافیا، مردمشناسی، مهندسی، برنامهریزی شهری، مرمت، و …) است. کمیتۀ مشورتی و شورای علمی ایکوموس، در کنار دبیرخانۀ بینالمللی آن، برای تحقق بخشیدن به اهداف آن میکوشند. علاوه بر بخشهای ستادی یاد شده، دو بخش بسیار مهم ایکوموس، «کمیتههای ملی» و «کمیتههای علمی بینالمللی» هستند. کمیتههای ملی تعامل ایکوموس را با کشورها و مناطق گوناگون جهان برقرار و خواستهها و نیازها و مسائل و امکانات آنها را به یکدیگر معرفی میکنند و ایکوموس به کمک آنها عملاً امکان ترویج و تعمیق تفکر تحلیلی و انتقادی و اقدام در سطح جهانی را مییابد. امروز در بیش از صد کشور عضو یونسکو، از جمله ایران، کمیتۀ ملی ایکوموس تشکیل شده است. کمیتۀ ملی هر کشور عضو ایکوموس بینالمللی و دارای حق رأی در شوراها و مجامع آن است.
کمیتههای علمی بینالمللی دیگر رکن ایکوموس هستند. این کمیتهها به مهمترین موضوعات و مسائل جهانی و منطقهای مربوط به میراث فرهنگی میپردازند و اعضای آنها را متخصصان برجستۀ حوزههای ذیربط تشکیل میدهند. اکنون ۲۹ کمیتۀ علمی بینالمللی در ایکوموس وجود دارد که عبارتند از: اقتصاد حفاظت (ISCEC)، امور قانونی، اداری، و مالی (ICLAFI)، انرژی و پایداری (ISCES)، آمادگی در برابر خطر (ICORP)، آموزش (CIF)، تحلیل و مرمت سازۀ میراث معماری (ISCARSAH)، تفسیر و معرفی (ICIP)، توریسم فرهنگی (ICTC)، چوب (IWC)، سنگ (ISCS)، شهرها و روستاهای تاریخی (CIVVIH)، مدیریت میراث باستانشناختی (ICAHM)، مستندنگاری میراث (CIPA)، مسیرهای فرهنگی (CIIC)، معماری بومی (CIAV)، مکانهای دینی و آیینی (PRERICO)، مناظر فرهنگی (ICOMOS-IFLA)، میراث فرهنگی زیر آب (ICUCH)، میراث فرهنگی ناملموس (ICICH)، میراث قرن بیستم (ISC20CH)، میراث قطب (IPHC)، میراث مصنوع مشترک (ISCSBH)، میراث معماری گلین (ISCEAH)، میراث نظامی و استحکامات (ICOFORT)، نظریه و فلسفۀ حفاظت و مرمت (THEOPHIL)، نقاشی دیواری (ISCMP)، نقاشی روی شیشه / ویترای (ISCCSG)، هنر صخرهای (CAR)، آب و میراث (ISCWater).