محمدرضا رحیم‌زاده

شبکۀ میراث اقلیم (CHN) که ایکوموس عضو بنیانگذار و دبیرخانۀ آن است، برنامۀ جدیدی تدوین کرده است به‌منظور قدرت‌بخشیدن به انسان‌ها برای تخیل و تحقق آینده‌های اقلیم‌ـ‌تاب‌آور از طریق فرهنگ ــ از هنرها تا میراث.
شبکۀ میراث اقلیم شبکه‌ای جهانی است متشکل از بیش از ۲۵۰ سازمان عضو که همگی متعهد به حمایت از جوامع برای دستیابی به آرزوهای منعکس‌شده در معاهدۀ پاریس هستند از راه اشاعۀ اقدامات فرهنگ‌بنیادِ مربوط به اقلیم.
حمایت ایکوموس جهانی از شبکۀ میراث اقلیم از نقش دوگانۀ آن به‌عنوان دبیرخانه و عضو برمی‌خیزد. در مقام دبیرخانه، ایکوموس به تبادل اطلاعات دربارۀ اقدامات فرهنگ‌بنیاد مربوط به اقلیم در میان اعضای شبکه می‌پردازد و تلاش می‌کند ابزارهایی بیشتر و فراگیرتر برای تقویت فرهنگ در خط‌مشی جهانی در زمینۀ اقلیم بیابد.
به‌رغم تلاش‌های خوبی که شده، برنامه‌ریزی‌های اقلیمی هنوز به نحو مطلوبی در تجسم راه‌های مطلوب زندگی‌ای که با اقتصاد کربن و نظام‌های حامی آن مزدوج شده باشد، توفیق نیافته است. برنامۀ اقدام جدید که امروز از سوی شبکۀ سازمان‌ها، خیریه‌ها، بدنه‌های دولتی، دانشگاه‌ها، مؤسسات فرهنگی و یادبودی، و صنایع فرهنگی و خلاق سراسر جهان اعلام شده است، در پی پر کردن این خلأ است.
نکتۀ مهم در این برنامه این است که سعی می‌کند این نظریه را اشاعه بدهد که تغییر با آزادساختن قدرت فرهنگ برای قدرت‌بخشین به مردم برای تخیل و تحقق زندگی کم‌کربن، عادلانه، و آینده‌های اقلیم‌تاب‌آور رخ می‌دهد.
برای رسیدن به این هدف، از فرهنگ‌ها می‌خواهد که علیه «نفت‌فرهنگ‌ها» و «مناظر کربنی» که میراث آنتروپوسن (دورانی که سرآغاز تأثیر عمدۀ فعالیت‌های انسان بر اکوسیستم و ساختار زمین‌شناختی سیاره است) به صدا درآیند، و از عناصری از فرهنگ‌ها که می‌توانند راه‌حلی برای تغییرات اقلیمی باشند به‌مثابه هدایت‌کننده بهره برد. درس‌هایی که می‌توان از بناها و منظرهای تاریخی و سنتی پیش از دورۀ سوخت‌های فسیلی آموخت؛ جهان‌بینی‌ها و فرهنگ‌های انسان‌ها و جوامع بومی که روش‌های بدیل در مقابل پارادایم‌های «پیشرفت» معرفی می‌کنند؛ و ابزارهای هنری، خلاق، و برآمده از تخیل که می‌تواند کمک کند که انسان‌ها اقداماتی در زمینۀ اقلیم انجام دهند، از جملۀ مواردی است که مورد نظر این برنامۀ اقدام است.
برنامۀ اقدام شبکۀ میراث اقلیم چنان طراحی شده که فرهنگ‌ها را هم‌آوا و همراهان را در هر بخش متحد کند برای تغییر سیاست‌ها، برنامه‌ریزی‌ها، و اقدامات در تمام سطوح تا این وجوه فرهنگی را بهتر در نظر بگیرند و متوجه باشند که مردم و فرهنگ‌ها در برون‌رفت از مسائل اقلیمی نقش کلیدی دارند.