رویدادها و اخبار
سی و نهمین جلسۀ گروه تخصصی کودکان و میراث برگزار شد
سی و نهمین جلسۀ گروه تخصصی کودکان و میراث در روز یکشنبه، ۱۲ مرداد ۱۴۰۴، ساعت ۸:۰۰ بهصورت حضوری و برخط در دفتر مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران برگزار شد.
جلسه با خوشامدگویی دکتر مهدی حجت، رئیس ایکوموس ایران به اعضای گروه آغاز گردید، و در ادامه موضوع راهاندازی کانال رسمی در «سامانۀ شاد»، مورد بررسی قرار گرفت. آقای محمدامین دباغیان و خانم سیده نرگس حسینی فرآیند پیوستن رسمی مؤسسه به بستر آموزشی شاد را با ذکر مراحل فنی و اداری آن برای اعضا تشریح کردند. ایشان توضیح دادند که هماهنگیهای لازم با آموزشوپرورش انجام شده تا امکان ساخت پروفایل و کانال رسمی با هویت حقوقی برای مؤسسه فراهم شود. پس از آن، کانالی با عنوان «کودکان و میراث» در سامانۀ شاد راهاندازی خواهد شد که هدف آن آشنایی کودکان و مربیان با مفاهیم میراث فرهنگی و ارتقای سطح آگاهی آنها از ارزشهای تاریخی و فرهنگی کشور است. این کانال هم اکنون در نشانی https://shad.ir/t/iranicomos_ir ایجاد شده است.
در ادامه به قابلیتهای فنی سامانۀ شاد اشاره شد؛ این امکانات، زمینۀ بسیار مناسبی برای تولید و انتشار محتوای آموزشی، داستانی و تصویری برای کودکان فراهم میکند. همچنین علاوه بر کانال رسمی «کودکان و میراث»، دو صفحۀ دیگر نیز در سامانۀ شاد راهاندازی شده است: یکی صفحۀ کودکان و میراث و دیگری صفحۀ مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران. این صفحات با اهدافی متفاوت اما مکمل فعالیت میکنند. سپس اعضا دربارۀ راههای گسترش این فضا و استفادۀ حداکثری از ظرفیت آن به گفتگو پرداختند.
محور گفت و گوی بعدی، بحث پیرامون سند «آداب مواجهه کودک با میراث فرهنگی» بود که در جلسۀ پیش معرفی شده بود. این بار، اعضا با تمرکز بر مفاد این سند و اهداف آن، گفتوگوهای تکمیلی را پیش بردند. در این سند، مفاهیم «آداب» «مواجهه»، «میراث فرهنگی» و «کودک» بهصورت روشن تعریف شدهاند تا مشخص شود که چه نوع تعامل و فعالیتی، واقعاً به درک عمیق کودک از میراث میانجامد. مقرر شد این سند، همچون قانون اساسی گروه، بارها توسط اعضای گروه مطالعه شود و مبنای تمام فعالیتهای محتوایی و اجرایی گروه کودک ایکوموس قرار گیرد.مقرر شد پیشنویس سند آداب مواجهه برای مطالعه در اختیار اعضا قرار گیرد تا اعضا نظرات تکمیلی خود را ارائه دهند.
سیونهمین نشست گروه تخصصی متن برگزار شد
سیونهمین نشست گروه تخصصی متن روز چهارشنبه ۲۵ تیر ۱۴۰۴، از ساعت ۱۵ تا ۱۷ در دفتر مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران برگزار شد. جلسه با سخنان خوشامدگویانه دکتر طاهره شکری، رئیس گروه، آغاز گردید.
در بخش نخست، دکتر یاسمن تسلیمی با موضوع «مسئلۀ آب در ایران دورۀ صفوی با نگاهی به سفرنامۀ شاردن» سخنرانی کردند. وی با اشاره به جایگاه سفرنامهها بهعنوان منابع مهم تاریخی، شاردن را از معتبرترین مورخان اروپایی عصر صفوی دانست که آثارش بنیانی نوین برای دانش ایرانشناسی در غرب ایجاد کرده است. سپس به موضوعاتی چون تقسیم آب، فنون آبیاری سنتی، گاوچاه، ساعت آبی، و ساختارهای مرتبط با قنات از منظر شاردن پرداخت. این ارائه با بحث و تبادل نظر حاضران همراه بود.
در ادامه، دکتر ناصر نوروززاده چگینی گزارشی از اقدامات حفاظتی موزۀ ملی ایران در زمان جنگ اخیر ارائه داد. وی با اشاره به تغییر رویکردها نسبت به حفاظت میراث فرهنگی، به آمار اشیای حفاظتشده، روشهای مورد استفاده در دوران جنگ، و مقایسه آن با تجربیات پیشین در دهۀ ۱۳۶۰ و جنگ جهانی دوم پرداخت. همچنین به کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه و پروتکلهای مرتبط با حفاظت از میراث در دوران جنگ اشاره کرد. این بخش نیز با مشارکت اعضای حضوری و برخط ادامه یافت.
سخنرانی سوم به موضوع «میراث فرهنگی و آب» اختصاص داشت. مهندس معصومه حاجیزاده با تمرکز بر نقش آب در نگارگری ایرانی، آن را فراتر از عنصری تزئینی دانست و به بازنمایی آن بهعنوان نماد حیات، طهارت، معنویت، باروری و صلح در آثار مختلف اشاره کرد. ایشان نمونههایی از تصویرسازی آب در نگارگری تاریخی ایران را تحلیل نمودند.
جلسۀ آتی گروه، روز چهارشنبه ۸ مرداد ۱۴۰۴ برگزار خواهد شد.
گفتوگو با استاد محمدحسن محبعلی
کمیتۀ علمی استادکاران و فناوریهای کهن گفتوگویی با استاد محمدحسن محبعلی انجام داده است. این گفتوگو در تاریخ سهشنبه ۱۶ بهمن ماه ۱۴۰۳ در منزل استاد انجام شده است و در نشریۀ مرمت، فصلنامۀ خبری مرمت، پژوهشکدۀ حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی، دورۀ جدید، سال ۲، شمارۀ ۶، زمستان ۱۴۰۳ منتشر شده است. علاقهمندان میتوانند متن این گفتوگو را از طریق پیوند زیر دریافت کنند.
گرامیداشت استاد محمد مهریار در بیست و دومین سالگرد درگذشت
گروه تخصصی متن برگزار میکند:
یاد یاران
۱. مهندس محمد مهریار
گرامیداشت استاد محمد مهریار در بیست و دومین سالگرد درگذشت
با حضور و صحبت: مهدی حجت، ناصر نوروززاده چگینی، لیلا مهریار، طاهره شکری
چهارشنبه، ۸ مرداد ۱۴۰۴، ساعت ۱۵ – ۱۷
خیابان امیرکبیر، خیابان جاویدی، شمارۀ ۱۰۷، دفتر مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران (خانۀ قوامالدوله)
کلیۀ علاقهمندان میتوانند در این جلسه حضور یابند.
سی و هشتمین جلسۀ گروه تخصصی کودکان و میراث برگزار شد
سی و هشتمین جلسۀ گروه تخصصی کودکان و میراث در روز یکشنبه، ۲۲ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۸:۰۰ بهصورت حضوری و برخط در دفتر مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران برگزار شد.
دکتر مهدی حجت، رئیس ایکوموس ایران، ضمن خوشامدگویی به اعضای گروه، جلسه را با موضوع بررسی و تدوین پیشنویس سند «آداب مواجهۀ کودک و میراث فرهنگی» آغاز و بیان داشتند: این سند با هدف ایجاد چارچوبی نظری و کاربردی برای طراحی تجربههای فرهنگی معنادار برای کودکان شکل گرفته؛ تجربههایی که صرفاً جنبۀ سرگرمی نداشته باشند و به درکی عمیقتر از هویت فرهنگی و ارزشهای نهفته در میراث منجر شوند. ایشان ابتدا مفاهیم بنیادین مرتبط با این حوزه، بر اساس واژههایی همچون «آداب»، «مواجهه»، «میراث فرهنگی»، و «کودک» را توضیح و سپس به ضرورت تعیین اهداف تربیتی تجربۀ مواجهه اشاره و توضیح دادند: مواجهۀ کودک با میراث فرهنگی باید بتواند حس تعلق به سرزمین، افتخار به پیشینۀ ملی، اعتماد به نفس و امید به آینده را در او زنده کند.
این مواجهه باید ابزار انتقال ارزشهایی باشد که در دل فرهنگ ایرانی جای دارند: از نظم و همدلی گرفته تا زیبایی، سخاوت، و پیوند با خانواده داشته باشد. همچنین، بر اهمیت معرفی ارزشهای پنهان اما بنیادین فرهنگ ایرانی مانند مهماننوازی، خانوادهگرایی، سختکوشی در شرایط دشوار، و زیستن مسالمتآمیز اقوام مختلف تأکید کردند.
در ادامه، اصول طراحی مواجهۀ کودک با آثار فرهنگی تحلیل شد. ایشان تأکید داشتند که هر تجربۀ موفق، نیازمند هماهنگی میان سه عنصر اساسی کودک بهعنوان مخاطب، اثر فرهنگی بهعنوان منبع معنا، و روش انتقال بهعنوان رابط ارتباطی است. بحث مهم دیگری که در این سند مطرح شد، تدوین جدول مواجهۀ کودک با میراث فرهنگی بود. هدف از طراحی این جدول، ایجاد الگوهایی برای تطبیق مواجهۀ مناسب با هر کودک، بر اساس سن، شرایط اجتماعی، موقعیت جغرافیایی و نوع اثر است.
در ادامه بخش گنجینۀ آثار وبگاه دوباره بررسی شد. این بخش برای ثبت آثار فرهنگی و دریافت نظرات ارزشی کاربران طراحی شده و هدف آن ایجاد گنجینهای از مواجهههای متنوع و تفسیرهای انسانی از میراث فرهنگی است. پیشنهاد شد که برای دیدگاههای مربوط به کودک، نشانۀ مخصوص تعریف شود تا نگاه کودکمحور از سایر دیدگاهها متمایز شود. همچنین پیشنهاد شد اعضای گروه در این سامانه فعال شده و دربارۀ آثار مختلف نظر دهند تا زبان مواجهه در این سکو شکل بگیرد.
سپس موضوع تعامل با سامانۀ «شاد» بهعنوان بستری ملی برای آموزش مجازی میراث فرهنگی به کودکان را آقای مهندس دباغیان و خانم حسینی مطرح کردند. این سامانه با امکاناتی مانند ایجاد کانال، انتشار محتوا، طراحی رویداد و دسترس دستهبندیشده به دانشآموزان، فرصت مناسبی برای گسترش فعالیتهای گروه کودک ایکوموس محسوب میشود. پیشنهاد شد که فعالیتها در ابتدا از طریق فضای عمومی شاد آغاز و سپس با طی مراحل حقوقی وارد بخش رسمی «مدرسۀ من» شوند. در جمعبندی جلسه، اعلام شد که متن پیشنویس فصلهای «آداب» و «مواجهه» آمادۀ بازبینی جمعی است. پیشنهاد شد گروهی از اعضا متن را ویرایش و نظرهای تخصصی را گردآوری کنند. ادامۀ کار گروه، تدوین فصلهای «کودک» و «میراث فرهنگی» خواهد بود تا بهمرور، بدنۀ اصلی سند نهایی تکمیل شود. سپس اعضای حاضر و برخط نیز دیدگاههایشان را دربارۀ این موضوع بیان و در مورد زوایا و جوانب آن به بحث و گفتوگو پرداختند.
جلسۀ آتی این گروه تخصصی روز یکشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۴ برگزار خواهد شد.
سی و هشتمین جلسۀ گروه تخصصی متن برگزار شد
سی و هشتمین جلسۀ گروه تخصصی متن در روز چهارشنبه، ۱۱ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۵ ـ ۱۷ بهصورت حضوری و برخط در دفتر مؤسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران برگزار شد. جلسه با خوشامدگویی دکتر طاهره شکری، رئیس گروه تخصصی، به اعضا آغاز گردید. برنامۀ اول مربوط به ارائۀ مهندس معصومه حاجیزاده با موضوع میراث و آب بود. ایشان به موضوع «آب»، در سه بخش فرهنگ، تمدن، و تاریخ پرداختند و در ادامه دو بحث مهم امروزی در این زمینه: مدیریت و ارزشگذاری آب در زمینههای مختلف، و بحث حقابههای کشورها از آب مشترک را مطرح کردند. در پایان با اشاره به هدف کمیتۀ آب که ارتقاء دانش و تجربه در مورد میراث آبی جهان، ترویج حفاظت از این میراث، و رسیدگی مداوم به چالشهای مرتبط با آب در حال و آینده است، پیشنهاد دادند در ایکوموس ایران کمیتۀ آب و میراث تشکیل شود. این ارائه مورد توجه و تشویق اعضا قرار گرفت. در ادامه، دکتر مهدی حجت بیان داشتند: لازمۀ این اقدام، تحقیق، بررسی و فراهمآوردن شرایطی است که در آن به جایگاه آب در فرهنگ، عمق نگاه تاریخی در فرهنگ ایران به آب، راهکارهای بهکار رفته در این سرزمین در رابطه با آب و چگونگی و نحوۀ برخورداری ایرانیان از آب و وضع موجود و مقایسۀ آن با گذشته پرداخته شود. از آنجاکه میراث فرهنگی چراغ راه آینده است و آب در سرزمین ایران حکم جواهر را دارد باید راههای صیانت و بهرهبرداری از آن هم درخور و شایسته باشد. سپس اعضای حاضر و برخط نیز دیدگاههایشان را دربارۀ این موضوع بیان و در مورد زوایا و جوانب آن به بحث و گفتوگو پرداختند.
برنامۀ دوم به موضوع «میراث فرهنگی و جنگ»، دستورالعملهای بینالمللی و نحوۀ حفاظت اختصاص داشت.
ابتدا دکتر شکری به زحمات میراث فرهنگی کشور برای حفاظت از اموال فرهنگی در طی هشت سال جنگ تحمیلی و کنوانسیونهای مربوطه و نحوۀ پرداختن به آن اشاره و بحث را یک بحث آزاد اعلام فرمودند.
در ادامه آقایان دکتر مهدی حجت و دکتر ناصر نوروززاده چگینی تجارب حفاظت از میراث فرهنگی کشور در طی هشت سال جنگ تحمیلی، راهکارهای ارائهشده و نحوۀ مواجهه در آن زمان را بیان و اذعان داشتند که بسیاری از کارهای انجام شده در رابطه با حفاظت از میراث بهدلیل عدم مستندسازی در هالهای از ابهام قرار دارد و نادیده گرفته شده است.
جلسۀ آتی این گروه تخصصی در روز چهارشنبه ۲۵ تیر ۱۴۰۴ برگزار خواهد شد.
