بسم الله الرحمن الرحيم

این جزوه نه با این نیت وارد بحث کاربندی‌ها در معماری سنتی ایران می‌شود که ادعای پاسخگویی به تمام جوانب فنی و هنری آن باشد. بلکه متواضعانه طالب فتح بابی است برای ردیابی الفبای زبان معماری این مرز و بوم که دیرزمانی است برای شیفتگان آن نامفهوم می‌باشد. بیش از نیم قرن قطع رابطۀ جامعه با فرهنگ بومی موجب شده است که پربارترین زبان‌های معماری جهان برای مردمی که وارث آنند زبانی بیگانه شود. حتی برای خیل معماران امروزی ما این زبان ناآشنا باقی مانده است. گرچه از نوای آن عارفانه لذت برند.

خوشبختانه معدود کسانی هستند که رموز این زبان را سینه به سینه با خود دارند و با شکیبائی آن را تحقیق کرده‌اند و آخرین روزنه‌های امیدی می‌باشند که قادرند در فراگیری این زبان ما را یاری دهند. از این میان استاد محمدکریم پیرنیا این هر دو را در خود جمع دارد و پیش‌کسوتی است که در بازآموزی این زبان فیض بسیار به شاگردان خود رسانده است.

جزوۀ حاضر گوشه‌ای است از یافته‌های او که با پشت‌کار و حوصلۀ بسیار خانم مهندس بزرگمهری گردآوری و تحت عنوان «هندسه در معماری ایران» بدین شیوه توسط سازمان به علاقمندان عرضه شده است.

کاربندی‌ها در معماری ایران به‌ویژه دورۀ اسلامی آن، نغزترین فصل آن به‌شمار می‌آید و برای شناسایی تمام ابعاد اهمیت آن در معماری سنتی ایران جای کار بسیار دارد. به امید آنکه این مختصر کلیدی باشد برای انجام بررسی‌های فراگیرتر آینده.

به امید توفیق

سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران