از انتشار نخستین شمارۀ مجله اثر که با جستاری نغز از زنده‌یاد استاد محمدکریم پیرنیا در بهار سال ۱۳۵۹ آغاز شد بیست و هفت سال می‌گذرد. با یاری حق و مساعدت‌های بی‌شائبۀ دوستان بی‌شماری که یاد و نامشان به درازا خواهد کشید این امکان فرآهم آمد که این وجیزۀ علمی فرهنگی تا به امروز تداوم یابد.

بیشترین تلاش بی‌توقع را بزرگواران هیئت تحریریۀ مجله، یعنی دکتر یوسف کیانی، دکتر علی اصغر میرفتاح، مهندس مصطفی ربوبی، و روان‌شاد استاد مهندس محمد مهریار بر عهده داشتند. تمام بار اجرایی و دبیری نشریه را دوست عزیز و خستگی ناپذیرمان محمدعلی مخلصی به بردباری پیش برد. از زحمات بی دریغ علیرضا مهینی و زهرا باستانی در انتشار شماره‌های نخستین نباید غافل ماند که همگی با حداقل امکانات و در شرایط سخت امور مجله را تمشیت نمودند.

امتیاز مجلۀ اثر را آن زمان که افتخار مدیریت سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران به‌سال ۱۳۵۸به‌عهده‌ام سپرده شد، از وزارت ارشاد اسلامی کسب کردم و مسئولیت آن را که امروزه امتیازش به‌نام سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری است به عهده داشته‌ام.

مجلۀ اثر از آغاز بر این شد تا مگر جای خالی نشریات خانوادۀ میراث فرهنگی را چون:  آثار ایران، گزارش‌های باستان‌شناسی، هنر و باستان‌شناسی، بناهای تاریخی، هنر و مردم، فرهنگ معماری و … که هر یک به‌دلایلی انتشار آنها متوقف شده بود، در حد بضاعت و مقدور پر کند. مجلۀ اثر گرچه عنوان فصلنامه را داشته و دارد، ولی به‌دلیل محدودیت‌ها و کمبودهای قابل‌درک به‌ویژه در شرایط دوران جنگ تحمیلی امکان انتشار را در سال‌های ۶۲، ۶۳ و ۶۶ نیافت. با این وجود در تمام عمر نسبتاً طولانی خود فضایی را فراهم آورد که تلاشگران صحنۀ میراث فرهنگی کشور به‌خصوص در بستر تاریخ معماری و شهرسازی، حفاظت و مرمت و تا حدی هنر و باستان‌شناسی قادر باشند نتیجۀ زحمات خود را با اشتیاق و بدون هرگونه چشم‌داشتی در آن منتشر کنند. و طی  ۴۱ شمارۀ مجله حدود شش هزار صفحه ادبیات معماری، شهرسازی، باستان‌شناسی و هنر ایران را غنا بخشند.^(۱)

مجله با وجود تمام این کاستی‌های قابل‌تصور موفق شد که در سال ۱۳۷۸ از سوی وزارت فرهنگ و آموزش عالی شایستگی دریافت درجه علمی ـ ترویجی را پیدا کند^(۲) و اینک به‌خواست خداوند می رود که با مدیریت جدید^(۳) و با کسب درجۀ پژوهشی به سیر پیشرونده و تاریخی خود با یاری حق و با همت پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری ادامه دهد.

باقر آیت الله زاده شیرازی، بهمن ۱۳۸۵

پی‌نوشت‌ها

۱. در همین شماره (۴۰ و ۴۱) به‌همت آقای مهندس امیرحسین آقاخانی، دانشجوی کارشناسی رشتۀ مرمت بناها و بافت‌های تاریخی دانشکدۀ هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز، فهرستی از اعلام و عناوین به‌همین منظور ارائه می‌گردد. 

۲. مجلۀ اثر شمارۀ ۱۸ و ۱۹ سال ۱۳۶۹: مجلۀ اثر بر اساس رأی یکصد و سی و هشتمین جلسه کمیسیون بررسی نشریه‌های علمی کشور حائز شرایط دریافت درجۀ علمی ـ ترویجی شناخته شد.

۳. طی نامه‌ای از سوی دکتر طه هاشمی، ریاست محترم پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، مدیر مسئول مجلۀ اثر پس از این شماره به عهدۀ آقای دکتر میرزاکوچک خوشنویس، رئیس پژوهشکدۀ بناها و بافت‌ها، به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معرفی شده‌اند.