در مجمع عمومی ۲۰۲۳ در سیدنی، زمینۀ کلیِ «میراثِ بلا و مخاصمهْ تاب‌آور ـ آمادگی، واکنش، و بازیابی» برای برنامۀ سه‌سالۀ علمی ۲۰۲۴ ـ ۲۰۲۷ برگزیده شد. از آنجا که ایکوموس جهانی نقشۀ راهی به‌منظور ظرفیت‌سازی برای دست‌یابی به «میراثِ بلا و مخاصمه تاب‌آور» برای اعضا و جامعۀ بزرگ‌تر میراثی تهیه می‌کند، و نیز برای گرامیداشت شصتمین سالگرد منشور ونیز (۳۱ مه ۲۰۲۴ / ۱ خرداد ۱۴۰۳) آماده می‌شود، به پشت سر و میراث مشترکمان از این منشور می‌نگریم، و به جلو و از خود می‌پرسیم که امروز نیازهای کاربردی اقدامات محافاظت از میراث فرهنگی چیست.
با این زمینه می‌توان پرسید: نقش منشور ونیز در این زمانۀ پرآشوب چیست؟ آیا منشور ونیز هنوز برای اهداف این زمانه مناسب است؟
منشور ونیز در سال ۱۹۶۴ پدید آمد، دو دهه پس از جنگ جهانی دوم و در عصری که پیشرفت و توسعۀ اقتصادی نامحدود را نوید می‌داد. پس از شش دهه ما با وضعیت اضطراری اقلیمی، بلایای طبیعی فزاینده، و مخاصماتی روبه‌رو هستیم که به نابودی محوطه‌های میراثی و جابه‌جایی جوامع در مقیاس گسترده می‌انجامد.
«قصد محافظت و مرمت بناهای تاریخی پاسداشت آنها به‌مثابه آثار هنری و به‌همان اندازه به‌مثابه شواهد تاریخی است.» (مادۀ ۴)
روز جهانی بناها و محوطه‌ها (IDMS) که هرساله در ۱۸ آوریل گرامی داشته می‌شود، فرصتی بی‌نظیر برای ارتقای آگاهی نسبت به این ابزار بنیادین است که هستۀ اصلی تاریخ و هویت ایکوموس به‌شمار می‌آید.
ایکوموس در سال ۲۰۲۴ یاد شصتمین سالگرد منشور ونیز را گرامی خواهد داشت و این روایت اصلی رویدادهای ایکوموس در سال مذکور خواهد بود. روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی نقطۀ آغاز این گرامیداشت است که به سالگرد پیدایش منشور ونیز در ۳۱ مه (۱ خرداد) خواهد پیوست.
سمپوزیوم علمیِ مجمع عمومی ایکوموس (برزیل، نوامبر ۲۰۲۴)، موقعیتی برای جابه‌جایی از برنامۀ علمی جاری (توجه به تغییرات اقلیمی) به برنامۀ علمی سه‌سالۀ ۲۰۲۴ ـ ۲۰۲۶ (میراثِ بلا و مخاصمهْ تاب‌آور ـ آمادگی، واکنش، و بازیابی) خواهد بود. یکی از درون‌مایه‌های این سمپوزیوم نیز نتیجه‌گیری از برنامه‌های گرامیداشت یاد منشور ونیز خواهد بود.
از اعضای ایکوموس و متخصصان میراث دعوت می‌کنیم تا (الف) به سیر تحولات اقدامات حفاظتی از منشور ونیز تاکنون؛ (ب) تأمل در پیامدهای منشور ونیز بر اقدامات حفاظتی در سراسر جهان؛ (ج) مباحثه در تناسب منشور ونیز با معضلات وضعیت اضطراری اقلیمی، مخاصمات، و بلایای طبیعی، بپردازند.
فعالیت‌های مرتبط می‌تواند شامل برداشت و گردآوری اطلاعات دربارۀ خسارات و تخریب‌ها، و ارزیابی آسیب‌پذیری؛ شناخت مخاطرات و ایجاد ظرفیت واکنش؛ ایجاد همکاری میان ذی‌مدخلان؛ ایجاد ارتباط میان بخش‌های ملی ذی‌ربط، همچون بخش‌های حفاظت از میراث و مدیرت بحران؛ دانش سنتی کاهش و آمادگی در مقابل بحران؛ نمونه‌های موفق در سازگارسازی، کاهش، و آمادگی، باشد.
مشارکت کنید
از کمیته‌های ایکوموس دعوت می‌شود تا به‌تنهایی یا با مشارکت رویدادهایی دربارۀ زمینۀ شصتمین سالگرد منشور ونیز ترتیب دهند و نقادانه بر همۀ وجه آن تأمل کنند.
اعضا می‌توانند رویدادهایشان را با ایکوموس از طریق مکاتبه با این نشانی در میان بگذارند.
قالب‌های مشارکت شامل این موارد خواهد بود ولی محدود به آنها نیست:
- ارسال کلیپ‌های ویدئویی حداکثر ۱ ـ۲ دقیقه‌ای از هر کمیتۀ ملی یا علمی بین‌المللی یا کارگروه، که بازگوکنندۀ رهیافت‌های محلی و منطقه‌ای به منشور ونیز باشد و بحث دربارۀ نقش آن در مراقبت از میراث در زمان مخاصمه و بلایای طبیعی. این ویدئوها را می‌توانید از طریق این ایمیل به ایکوموس بدهید. افزودن توضیح، نقل قول، یا واقعیت‌هایی همراه با ویدئوها را فراموش نکنید. استفاده از هشتگ را فراموش نکنید.
- ارسال عکس با شرح و معرفی برای تشریح رویکردهای حفاظتی جاری، و تغییر روایت‌ها و اهداف برای آینده به‌منظور تطبیق با نیازهای فوری مخاصمات و بلایا. در همۀ موارد خواهشمند است مطمئن باشید که شما از حق انتشار و ارسال عکس‌ها برخوردارید.
- سازماندهی میزگردهای مجازی، برگزاری وبینارها، پیشنهاد کارگاه‌هایی برای تأمل در خلأهای موجود در اقدامات حفاظتی در هنگام مواجهه با مخاصمات و بلایای طبیعی، با مشارکت مؤسسات دولتی، صنایع، و با دعوت از سایر ذی‌مدخلان به مباحثه.
رویدادها، فعالیت‌ها، و سایر اقدامات ممکن است وبگاه ایکوموس جهانی، سکوهای ارتباط جمعی آن، و گزارش سالانه منتشر شود.
مشارکت فعال اعضا و کمیته‌ها در روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی فرصتی است برای نشان دادن ارتباط معاصر ایکوموس و کار ارزشمند اعضای آن.
هشتگ‌های مرتبط
#18April #ICOMOS #IDMS2024 #icomosIDMS2024